Pasaport Damgası Tarih Oluyor: Biyometrik Veri Toplama
Küresel turizm sektörünün teknoloji ve güvenlik temelli dönüşümündeki en büyük adım Avrupa’dan geliyor. Avrupa Birliği, dış sınır yönetimini kökten değiştirecek Giriş/Çıkış Sistemi (EES – Entry/Exit System) ve ardından gelecek ETIAS ile biyometrik çağı resmen başlatıyor. 29 ülkeyi kapsayacak bu dijital reformun, Ekim 2025 itibariyle kademeli olarak yürürlüğe girmesi bekleniyor.
Bu köklü altyapı değişikliği sadece güvenlik mekanizmalarını değil, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları da dahil olmak üzere Schengen Bölgesi’ne seyahat eden tüm AB dışı gezginlerin seyahat deneyimini de yeniden şekillendirecek.
EES: Verimlilik ve Güvenlik Ekseninde Yeni Sınır Yönetimi
EES (Entry/Exit System), Avrupa Birliği’nin dış sınırlarında uygulamaya konulan yeni nesil bir dijital sınır yönetim sistemi. Bu sistemin temel amacı, bugüne dek pasaportlara fiziki mühür basılarak yapılan giriş-çıkış işlemlerini tamamen ortadan kaldırmak ve kısa süreli ziyaretçilerin (90/180 gün kuralına tabi olanların) seyahat verilerini otomatik biçimde elektronik ortamda kayda almak.
Manuel damgalama süreci zaman alıcı olmasının yanı sıra hem güvenlik hem de veri doğruluğu açısından sınırlılıklar barındırıyordu. EES bu noktada devreye girerek, her bir yolcunun giriş ve çıkış tarihlerini, sınır geçiş noktalarını ve biyometrik verilerini (yüz tanıma ve parmak izi gibi) dijital olarak kaydediyor. Böylece sistem, bir kişinin Schengen bölgesinde izin verilen kalış süresini gerçek zamanlı olarak hesaplayabiliyor. Bu sayede hem sınır güvenliği güçleniyor hem de geçiş süreçleri hızlanıyor. Otomatik kayıt yapısı, yasa dışı kalışların tespitini kolaylaştırırken, sık seyahat edenlerin işlemlerini daha verimli hale getiriyor. Aynı zamanda EES, AB ülkeleri arasında veri paylaşımını standartlaştıracak, göç yönetimi ve güvenlik politikaları açısından ortak bir dijital altyapı oluşturuyor.
Yeni Normaller: Biyometrik Veri ve Dijital Kayıt
Manuel pasaport damgalamanın güvenilir olmaması ve vize süresini aşanları tespit etmekte yetersiz kalması nedeniyle başlatılan EES, gezginlerden kapsamlı biyometrik veri toplayacak:
Biyometrik Veri Toplama: AB dışından gelen yolcuların, ilk girişlerinde yüz görüntüsü (facial image) ve dört parmak izi (fingerprints) alınacak ve dijital olarak kaydedilecek. 12 yaş altı çocuklar parmak izinden muaf tutulacak.
Kayıt ve Süre: Yolcunun tam adı, doğum tarihi, seyahat belgesi türü, giriş-çıkış tarihi ve yeri gibi bilgiler de toplanacak ve bu veriler bazı durumlarda beş yıla kadar sistemde saklanabilecek.
Sektör İçin Potansiyel ve Risk Alanları
EES, uzun vadede sınır kontrollerini hızlandırmayı, insan hatasını en aza indirmeyi ve kimlik sahteciliğini önlemeyi amaçlayan dijital bir dönüşüm projesi olarak öne çıkıyor. Ancak sektör uzmanları, sistemin uygulama sürecine dair çeşitli çekinceleri de dile getiriyor.
Yeni sistemin 2026 yılı sonuna kadar kademeli olarak tüm üye ülkelerde yaygınlaştırılması planlanıyor. Bu geçiş döneminde, özellikle kara sınır kapıları ve küçük ölçekli havalimanlarında biyometrik veri kaydı (yüz tarama ve parmak izi) zorunluluğu nedeniyle geçici yoğunluklar ve bekleme sürelerinin artması öngörülüyor.
Uygulama tamamlandığında, biyometrik pasaport sahipleri için self-servis geçiş noktaları devreye girecek. Bu sayede yolcular, sınır görevlisiyle etkileşime girmeden, hızlı ve temassız bir şekilde kimlik doğrulaması yapabilecek. Bununla birlikte, sistemin devreye girmesiyle birlikte kişisel verilerin toplanması, saklanması ve sınır ötesi paylaşımı konularında yeni tartışmalar da gündeme geliyor. ABD’deki benzer uygulamalarda yaşanan kişisel gizlilik ve veri güvenliği sorunları, Avrupa kamuoyunda da benzer endişelere yol açmış durumda. Bu nedenle EES yalnızca bir teknoloji projesi değil, aynı zamanda Avrupa Birliği’nin dijital güvenlik politikalarını yeniden tanımlayacak bir sınav olarak değerlendiriliyor.
ETIAS, Ön İzin Sistemi ile Güvenlik Çemberi Genişliyor
EES’nin tamamlayıcısı ve ikinci aşaması olarak Avrupa Seyahat Bilgileri ve Yetkilendirme Sistemi (ETIAS) uygulamaya konulacak.
Etias, Vize gerektirmeyen ülkelerin vatandaşları için seyahat öncesinde zorunlu olacak bir ön izin sistemidir. EES’nin tam uygulamasından sonra, 2026’nın son çeyreği için planlanıyor.
Başvuru, çevrimiçi bir portal üzerinden yapılacak ve öngörülen ücret 20 Euro olacak. Alınan ETIAS izni, pasaporta dijital olarak bağlanacak ve üç yıl boyunca geçerli kalacak.
ETIAS, seyahat öncesi tarama yaparak potansiyel güvenlik risklerini önceden belirlemeyi amaçlıyor; bu sayede EES ile birlikte sınır güvenliğini önemli ölçüde sıkılaştıracak.
